OKUL BAŞARISINDA AİLENİN ROLÜ

Ailenin, çocuğun sosyal uyum ve kişilik gelişiminde olduğu kadar, okul başarısı üzerinde de çok büyük rolü olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Öğrencinin hızlı gelişiminin olduğu ve kişilik özelliklerini yerleştirdiği ilk çocukluk evresi başta olmak üzere ilerleyen evrelerde de aile ortamı eğitsel açıdan çok önemlidir. Ailenin eğitsel ortamı, öğrencinin okulda öğrendiklerini pekiştirebilir ya da köreltebilir.

Okul başarısında ailenin rolü doğru ebeveyn tutumlarını benimsemekten, okul ile iş birliği içerisinde olmaktan ve çocukla maddi ve manevi ilgilenmekten geçmektedir. Çocuğunun ilgi, beceri alanlarını bilen, gelişimini destekleyen, hedef belirlemesine rehberlik eden ailelerin çocukları daha başarılıdır.

Başarılı çocuklar aile içerisinde söz sahibi olan, sorumluluk alan, kendi kararlarını verebilen çocuklardır. Bu çocuklar özgüvenli, sosyal becerileri gelişmiş, ailesine güvenen ve başarısızlıklardan ders çıkarabilen çocuklardır.

ANNE-BABA TUTUMLARI

Anne baba olarak kendi yetiştiriliş tarzımız,  büyüdüğümüz çevre kişilik özelliklerimiz ve buna benzer etkenlerle benimsediğimiz bir çocuk yetiştirme tutumumuz vardır. Bu tutumlar çocuğumuzun akademik çalışmaları ve sosyal ilişkilerinde oldukça etkili olabilmektedir.

OTORİTER

 Çocuğu hiçe sayan, katı ve sert bir disiplin uygulanan, çocuğun her hareketinin izlendiği hata yapmasına fırsat vermeyen  “otoriter bir tutum”  benimsediğimizde özgüveni yeterince gelişmeyen çocuk; okulda hata yapmaktan korkan, başarısızlıklarda yalana başvuran,  güvensiz bir öğrenci profili çizebilir.

 

 

 

 

 

  AŞIRI HOŞGÖRÜLÜ

  Çocuğun hiçbir şekilde sınırlanmadığı, olabildiğine özgür bırakıldığı, aile ile ilgili önemli kararların bile çocuğa göre alındığı,  bir anlamda “çocuk erkil” aile tipinin oluşması. Bu tutumla yetiştirdiğimiz çocuk, okulda  kurallara ayak uydurmakta zorlanıp, uyumsuz davranışlar sergileyebilir. Diğer her konuda olduğu gibi okul ve derslerle ilgili sorumluluklarını yerine getirmede de isteksiz ve yetersiz kalabilir.

 

 

 

 

 

  AŞIRI KORUYUCU

 Çocuğun aşırı korunduğu, gereğinden fazla kollandığı ve kontrol altında tutulduğu tutumdur.  Böyle bir ortamda yetişen çocuk okulda kendini rahat ifade edemeyen, arkadaşlık ilişkilerinde sorunlar yaşayabilen, akademik çalışmalarda geri planda kalmayı tercih eden, okulla ilgili sorumluluklarını tek başına yerine  getirmekten kaçınan, karşılaştığı sorunları tek başına çözmekte yetersizlikler gösterebilen bir  öğrenci olabilir.

 

 

 

 

 

DESTEKLEYİCİ TUTUM

Çocuğun kendini ifade edebildiği, ilgi gördüğü, teşvik edildiği, başarılarının takdir edilip pekiştirildiği, kuralların tutarlı bir şekilde uygulandığı tutumdur. Böyle bir tutumla yetişen çocuk okul ve öğrenmeye olumlu bakış açısı geliştirebilir. Okul kurallarına uymakta zorlanmayan kendini rahatça ifade edebilen, yeni şeyler öğrenmeye meraklı, sorumluluklarını yerine getirmede istekli ve başarılı bir öğrenci olabilir. 

 

 

 

 

 OKUL BAŞARISININ ARTIRILMASINDA AİLELERE ÖNERİLER

• Çocuğunuza koşulsuz sevgi gösterin. Çocuk başarısız olduğunda ailenin çocuğa yönelik sevgisinden bir şey eksilmeyeceği çocuğa hissettirilmelidir.
• Yaşına uygun görevler vererek sorumluluk bilincini aşılayın. Sorumluluk alma, disiplinli çalışma, zamanı yönetme gibi konularda model olunmalıdır. 
• Çocuğunuzu akranlarla ya da kardeşlerle kıyaslamayın. 
• Çocuğunuzun kapasitesi, kişilik özellikleri, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda hedef belirlemesine yardımcı olmalısınız. 
• Öğrenci, aile ve okul işbirliği çok önemlidir. Bu yüzden çocuğunuzun öğretmenleriyle belli periyotlarla görüşmenizde büyük fayda vardır. 
• Çocuğunuza uygun bir ders çalışma ortamı sağlamalısınız. 
• Çocuğunuzun bir çalışma planı doğrultusunda çalışmasına özen gösterin. 
• Çocuğunuzdan ders çalıştığı sürece, onun dikkatini dağıtacak başka işler yapmasını istemeyin. 
• Çocuğunuzun düzenli yemek yemesine ve uykusunu almasına özen gösterin. 
• Okuma alışkanlığı kazanmasını sağlayın. Bunun için sizin de örnek olmanız ve hatta evde okuma saatleri düzenlemeniz yararlı olacaktır. 
• Çocuk eğitiminde en önemli unsurlardan birisi de anne-babanın tutarlı davranmasıdır. Tutarsız anne baba tutumları derken anne ve babanın çocukla ilgili farklı kararlar almasını, bugün bir konuyla ilgili bir karar alıp yarın o kararını değiştirmesini ve söyledikleri ile yaptıklarının tutmamasını kastediyoruz. 
• Çocuğun başarılı olabilmesi için okul dışı faaliyetlere, ilgi alanlarına ve sosyal aktivitelere zaman ayırması gerekir. Ders çalışma dışındaki zamanlarında sınırlara dikkat ederek istediği gibi geçirmesini sağlayın. 
• Çocuklarınızın ilişki ve etkileşim içerisinde oldukları çevreleri ve kimlerle arkadaşlık ettiklerini bilmeye ve tanımaya çalışın. 
• Faydalı olacağını düşündüğünüz arkadaşlık ilişkilerini destekleyin, uygun olmadığını düşündüğünüz arkadaşlıkları onunla konuşmalı ve nedenlerini de belirtmeniz gerekmektedir. 
• Çocuğunuzun ders başarısı ve sosyal hayatını olumsuz etkileyebilecek bilgisayar, televizyon ve telefon ile ne kadar zaman geçireceğine birlikte karar vermeli ve uygulamalısınız.
• Anne baba olarak, çocuğunuz ders çalışırken ya da sınava hazırlandığı sırada, onun çalışma isteğini artırmak ve onu çalışmaya teşvik etmek için kaygı yükseltici yaklaşımlardan kaçının. "Bu kadar çalışmayla kazanamazsın...", "Bu kafayla gidersen zor kazanırsın..." gibi ifadeler kullanmakla çocuğunuzun daha çok çalışmasını sağlayamayacak aksine onun kendine olan güvenini azaltacaksınız. Bunun sonunda ortaya çıkan kaygı, başarıyı olumsuz yönde etkileyen kaygıdır ve çocuğunuz için bununla başa çıkmak oldukça zor olacaktır. 
• Çocuğunuza sen bunu yapamazsın, sen beceremezsin gibi olumsuz mesajlar yerine sen bu işi yapabilirsin, bunu anlayabilirsin, bu işin üstesinden gelebilirsin mesajları vermeyi deneyin. Kendine olan güvenini sağlaması için cesaret verin ve başarıya motive edin.
• Çocuklarınızın okul ve sınav başarılarına yönelik eleştirilerde  bulunurken çocuğun kişiliğine yönelik değil davranışına yönelik  eleştirilerde bulunmalı ve yapıcı olmalıyız. Örneğin “Ne zaman iyi not aldın ki zaten, hiç şaşırmadım. Ne zaman adam olacaksın sen ?” şeklindeki eleştiri yerine “ Çalışmadığın için yine zayıf aldın. Biraz gayret ettiğinde  başarabileceğine eminim. Benim yardım edebileceğim bir şey var  mı? Sence nerede sorun çıkıyor ?” diye sormak hem öğrencinin  savunmaya ve saldırıya geçmesini engelleyecek hem de çözüm için  düşünmesini sağlayacaktır. 
• Çocuklarınızı dinleyin-gerçekten dinleyin, çocuğunuza onu anladığınızı hissettirin.
• Evde huzurlu bir ortam oluşturun.
• Çocuğunuzla yeterli ve kaliteli zaman geçirin.
• Olumsuz davranışlarının doğrusunu anlatın, yargılamayın.
• Çocuğunuzun olumlu yönlerini pekiştirin, taktir edin. 

 

 

 

 

Kaynak: https://kastamonuram.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/37/01/168207/dosyalar/2022_09/23103003_OKULBASARISINDAAILENINROLUBULTEN.pdf